Portugalia - co warto wiedzieć przed wyjazdem?

lutego 22, 2016

Portugalia - co warto wiedzieć przed wyjazdem?

Portugalia - podróżnicze marzenie wielu osób. Kraj szczególnie lubiany teraz, gdy najbardziej oddalony jest od niepokojących wydarzeń we wschodnim świecie. Czy warto wybrać się tam na wakacje? Przejść się długimi, piaszczystymi plażami? Spróbować doskonałego, portugalskiego wina? Zobaczyć światowej klasy zabytki? Skosztować wspaniałej, prostej kuchni? Na te pytania odpowiedź jest tylko jedna. Oczywiście! A dlaczego? Sami sprawdźcie!

Portugalia to najdalej na zachód wysunięty kraj Europy - w czasach starożytnych te okolice uważane były za koniec świata. Razem z Hiszpanią leży na Półwyspie Iberyjskim, więc oblewają ją wody Oceanu Atlantyckiego (długość wybrzeża wynosi 1793 km). Oprócz części kontynentalnej, do Portugalii należą także wyspy na Oceanie Atlantyckim - Madera i Azory.

Portugalia jest krajem o urozmaiconych krajobrazach. Północ jest górzysta – leżą tutaj m.in. góry Serra de Estrela z najwyższym szczytem Portugalii kontynentalnej – Torre – 1993 m.n.p.m..(Najwyższa góra Portugalii położona jest na Archipelagu Azorskim – Ponta do Pico – 2351 m.n.p.m..) Im niżej na południe tym tereny stają się bardziej nizinne (m.in. równiny Alentejo). Samo południe to niziny zakończone pięknymi piaszczystymi plażami otoczonymi przez wysokie klify jak np. te w Albufeirze.

Największe miasta Portugalii (Lizbona, Porto, Coimbra) znajdują się w centrum i na północy kraju i położone są w większości przy oceanie. Południe to raczej małe miejscowości turystyczne (np. Quarteira, Albufeira, Vilamoura), a największą z nich jest stolica południa kraju - Algarve, czyli Faro. Na południu dominuje typowa zabudowa hotelowa.

Lecąc nad Hiszpanią, a potem Portugalią nie da się nie zauważyć różnicy we florze krajów. Dzięki położeniu przy Atlantyku roślinność w Portugalii jest znacznie bujniejsza niż w Hiszpanii. Portugalskie lasy zajmują ponad 3 mln ha, czyli 38% powierzchni kraju (dla porównania w Polsce to 28,7 %), co daje Portugalii tytuł jednego z 5 najbardziej zalesionych krajów Europy. Popularnym drzewem w Portugalii są dęby („korkowe”, przez co Portugalia jest największym producentem i eksporterem korka na świecie). Często też spotyka się dęby portugalskie, sosny, a na południu gaje oliwne. Najbardziej spektakularne są jednak jacarandy (na zdjęciu poniżej) drzewa niemal bez liści, oblepione pięknymi, fioletowymi kwiatami. Mimo ogromnej różnorodności biologicznej w Portugalii jest tylko jeden Park Narodowy – Parque Nacional da Peneda-Geres, tereny ciekawe krajobrazowo są często chronione przez Parki Krajobrazowe. 

Portugalia jest turystycznym rajem przez cały rok. Szczególnie na południu kraju – na wybrzeżu Algarve – panuje klimat śródziemnomorski i są tutaj wspaniałe warunki do wypoczynku. Jest tu około 250 dni słonecznych w roku i rzadko pada deszcz, a temperatury zimą sięgają 12-20 stopni, a latem 18-28 stopni. Klimat jest bardzo „przyjazny”, więc sprzyja wypoczynkowi rodzin z dziećmi. Temperatury są stosunkowo wysokie, ale znad oceanu wieje delikatny wiaterek chłodzący w najupalniejsze dni.

FORMALNOŚCI WJAZDOWE

Do Portugalii można wyjechać na podstawie dowodu osobistego lub ważnego paszportu. Jeśli nie planujecie spędzić w Portugalii więcej niż 90 dni, nie jest Wam potrzebna wiza. Przy pobycie dłuższym niż 90 dni należy wystąpić do lokalnego oddziału Urzędu ds. Cudzoziemców i Granic (Serviço de Estrangeiros e Fronteiras, SEF) z wnioskiem o wydanie karty pobytu.

JAK DOTRZEĆ PO PORTUGALII?

Do Portugalii można dotrzeć tanimi liniami lotniczymi Ryanair (przelot do Lizbony) lub lotem czarterowanym przez biuro podróży do Faro. Latają też regularne połączenia m.in. portugalskich linii lotniczych TAP z Warszawy. Oczywiście do Portugalii dotrzeć można też samochodem lub pociągiem, ale są to bardzo długie kilkudniowe podróże.

CO WARTO WIEDZIEĆ PRZED WYJAZDEM?

• W Portugalii nie ma żadnych zagrożeń epidemiologicznych, więc nie trzeba się szczepić przed wyjazdem.
• Portugalia to bezpieczny kraj. Rzadko zdarzają się tu ataki na turystów, nie zdarzają się też ataki terrorystyczne (więcej można przeczytać na stronie MSZ: https://www.msz.gov.pl/pl/informacje_konsularne/profile_krajow/portugalia;jsessionid=E20C4049BF9DABC031CAA81B10E2ED84.cmsap5p). Oczywiście należy uważać na kieszonkowców i zachować zasady zdrowego rozsądku podróżując po najbardziej turystycznych miejscach i w tłumie (np. metrem czy w tramwaju). Ogólnie jednak Portugalczycy są uczciwi, a zostawiony na stoliku kawiarni portfel w większości przypadków wróci do swojego właściciela.
• W Portugalii jest inna strefa czasowa. Generalizując, gdy w Polsce jest 10.00, w Portugalii jest 9.00 – czyli o godzinę wcześniej.
• Nie trzeba zaopatrywać się w żadne adaptery do ładowarek, bo zarówno wtyczki w gniazdkach jak i napięcie elektryczne jest takie jak w Polsce.

CO WARTO WIEDZIEĆ BĘDĄC NA MIEJSCU?

• Napiwki (gorjeta), tak jak w Polsce, nie są wliczane do rachunku. Tak jak u nas, jeśli jesteśmy zadowoleni z obsługi, dodajmy 10% do sumy rachunku.
  
• Numer alarmowy (jeden na policję/pogotowie i straż pożarną) 112. Jako obywatele Unii Europejskiej możemy korzystać z portugalskiej służby zdrowia na takich zasadach jak korzystają z niej obywatele tego kraju, ale przed wyjazdem warto wykupić poszerzone ubezpieczenie zdrowotne. Publiczna służba zdrowia jest w słabym stanie, za wiele usług trzeba dodatkowo płacić, a takich wydatków nie pokrywa karta EKUZ (a możliwe, że i podstawowe ubezpieczenie wliczone w cenę wycieczki będzie za niskie).
  
• Adres Ambasada Rzeczypospolitej Polskiej w Lizbonie to:Avenida das Descobertas 2, a telefon - +351 21 3012350.
  
• Z rodziną w Polsce najlepiej kontaktować się połączeniem internetowym (np. przez Skype lub WhatsUp), ale jeśli jesteśmy zmuszeni użyć telefonu to koszt połączenia wynosi (w Orange): połączenie wykonane 0,97 zł/min, połączenie odebrane 0,25 zł/min, SMS 0,31 zł/min, odebranie SMS bezpłatne. (Dane roamingu na 19.02.2016)
  
• Zakupy najlepiej robić w marketach. Są tutaj m.in. Lidl i Intermarche, a także portugalskie Dia i Mini Preço.
  
• Wypożyczalnie samochodów (Aluguer de Carros, Aluguer de Automóveis, Rent-a-Car) znajdziemy w każdym większym mieście Portugalii i w większości kurortów. Koszt wypożyczenia samochodu to około 30–40 EUR/dzień.
  
• Palenie papierosów w miejscach publicznych jest zakazane, ale jeszcze nie surowo karane. Zakaz palenia obowiązuje przede wszystkim w restauracjach, ale nie dotyczy barów ani dyskotek. Paczka papierosów kosztuje ok. 3,50–4 EUR, a kupić je można w kioskach i w specjalnych maszynach (trzeba tylko pamiętać, żeby przez wrzuceniem pieniędzy w maszynę poprosić o jej odblokowanie, bo inaczej zje nasze pieniądze, a nie wyda zakupionego towaru). 

WALUTA, CENY I BANKI

Walutą obowiązującą w Portugalii jest Euro. Niestety w Portugalii od momentu zmiany waluty jest dość drogo. Jeśli podróżujecie ekonomicznie (autostop, tanie noclegi, tanie jedzenie) dziennie wydacie około 20 Euro, ale to minimum, a wydać można naprawdę o wiele więcej. Przykładowe ceny to: chleb - 1 Euro, piwo (sześciopak – z małymi butelkami) około 4 Euro, wino – 3-10 Euro, owoce i warzywa – około 1-2 Euro za kilogram. Warto stołować się w małych barach serwujących prato do dia (danie dnia) – kosztuje około 5-7 Euro.

We wszystkich miastach Portugalii znajdziemy banki (banco): Caixa Geral de Depósitos, Banco Espírito Santo, BPI i Millennium (BCP). Z ich bankomatów (wszystkie są sieci multibanco – tłum. wiele banków) można za pomocą karty kredytowej wypłacać pieniądze od razu w Euro. Dokonywałam takiej wypłaty i prowizja na szczęście nie była zbyt wysoka. :)

HISTORIA W PIGUŁCE:

Historia Portugalii sięga III w.p.n.e., kiedy tutejsze ziemie zamieszkiwały ludy iberyjskie i celtyckie. Potem region przejęła Kartagina, a w II w.p.n.e. Rzymianie. Rzymianie stworzyli tutaj prowincję, którą nazwali Luzytania (od nazwy miejscowego ludu – Luzytan) i dokonali romanizacji i chrystianizacji miejscowej ludności. Od tego czasu można mówić o początkach tworzenia się kraju. Oczywiście tereny Luzytanii często były podbijane. W pierwszych latach naszej ery rządzili nimi kolejno: Germanowie, Wizygoci i Arabowie.

Właściwa historia kraju rozpoczyna się w 718 roku po rekonkwiście, która odbiła Arabom: Covadongę, Porto, Coimbrę, a potem kolejne części kraju. Niedługo po tym, w 883 roku, między rzekami Minho i Douro powstało zależne od króla Hiszpanii hrabstwo ze stolicą w Porto – nazywane od 1097 roku Portucale. Na jego bazie natomiast w 1143 roku Dom Alfonso Henriques (zwany Alfonsem I Zdobywcą) stworzył Portugalię i ogłosił się jej królem. Portugalia w granicach jakie znamy dzisiaj istnieje natomiast od 1249 roku.

W 1260 roku stolica kraju została przeniesiona z Coimbry do Lizbony. W okresie Wielkich Podbojów Zamorskich (od 1415 roku - podbój Ceuty w Afryce Północnej przez Henryka Żeglarza) Portugalia bardzo prężnie się rozwijała. W 1418 roku została odkryta Madera. W 1427 roku – Azory. W 1487 roku Bartholomeu Dias dopłynął do Przylądka Dobrej Nadziei i Portugalia podbijała kolejne tereny w różnych zakątkach świata. Dzięki skarbom i bogactwom przywiezionym z podróży Vasco da Gamy i Bartolomeu Diasa, Portugalia stała się najbogatszą monarchią Europy. W latach 1497-98 Vasco da Gama odkrywał Indie, w 1500 - Pedoa Alvares Cabral odkrył Brazylię. W związku z licznymi konfliktami o przynależność różnych terytoriów do Hiszpanii w 1494 roku zawarto układ (Układ w Tordesillas) dzielący Nowy Świat równo pomiędzy Portugalię i Hiszpanię.

Status quo nie trwał jednak długo. W 1580 roku Portugalia została podbita przez Hiszpanów i odzyskała niepodległość dopiero w 1640 roku. Na tron wstąpił wtedy król Jana IV (chociaż niepodległość Portugalii Hiszpania uznała dopiero w 1668 roku). Portugalia zaczęła znów silnie się rozwijać. A głównym motorem napędowym tych procesów było odnalezienie złota w przynależącej do Portugalii – Brazylii. Prosperity przerwała zła polityka wydawania majątku przez króla Jana V. Wznosił on monumentalne pałace (m.in. w Mafrze) i doprowadził do roztrwonienia majątku Portugalii. Kolejną tragedią już pogrążonego kraju było silne trzęsienie ziemi w Lizbonie w 1755 roku, które niemal doszczętnie zniszczyło miasto i jego okolice.

W 1807 roku na zajętą odbudową stolicy Portugalię najechał Napoleon. Na szczęście Portugalczykom w walce pomagali Anglicy, więc Francuzi zostali wyparci z kraju po dwóch latach walk.

Podczas I wojny światowej Portugalia była po stronie ententy.

W 1926 roku Portugalią wstrząsnął wojskowy zamach stanu przeciwko demokratycznie wybranemu rządowi. Od 1932 roku nastał początek dyktatury - rządy objął Antonio de Oliveira Salazar.

W II wojnie światowej Portugalia zachowała neutralność.

W 1970 roku zmarł dyktator Salazar, a na jego miejsce powołany został nowy premier Marcelo Caetano. „Panował” on krótko, bo w 1974 roku nastąpił kolejny przewrót wojskowy zwany „rewolucją goździków”, który doprowadził do przywrócenia demokracji.

W 1986 roku Portugalia została przyjęta do Europejskiej Wspólnoty Gospodarczej, a w 1999 roku przystąpiła do Europejskiej Unii Walutowej (dlatego walutą obowiązującą w Portugalii jest Euro – wcześniej było to escudo).

CO WARTO ZOBACZYĆ W PORTUGALII?

Przede wszystkim portugalskie symbole wpisane na Listę Światowego Dziedzictwa UNESCO:
 - region winny Alto Douro
- miasto Angra do Heroismo na Azorach,
- zespół zamkowo-klasztorny Convento de Cristo w Tomar,
- centrum historyczne miasta Evora,
- centrum historyczne miasta Guimaraes,
- centrum historyczne miasta Porto,
- krajobraz kulturowy miasta Sintra,
- klasztor Alcobaca,
- klasztor Batalha,
- klasztor Mosteiro dos Jeronimos i wieżę Torre de Belem w Lizbonie,
- prehistoryczne rysunki w dolinie Foz Coa,
- fortyfikacje w Elvas,
- uniwersystet w Coimbrze,
- las wawrzynowy na Maderze,
- krajobraz winnic na wyspie Pico w Archipelagu Wysp Azorskich.

Kilka dni warto poświęcić na zwiedzanie stolicy kraju - Lizbony (więcej czytaj tutaj), a kilka na wypoczynek na malowniczym wybrzeżu Algarve na południu kraju (np. w jednym z kurortów: Albufeirze, Quarteirze lub Vilamourze). Dla fanów parków rozrywki punktem obowiązkowym powinien być park wodny Aquashow (więcej tutaj).

PORTUGALSKA KUCHNIA

Portugalska kuchnia jest w Polsce mało znana, a szkoda! Będąc w Portugalii koniecznie trzeba spróbować lokalnej kuchni. Charakteryzuje się ona świeżością i prostotą, dużą ilością owoców i ryb oraz owoców morza. Śniadania Portugalczycy (podobnie jak Włosi czy Hiszpanie) jedzą na słodko. Serwowane są croissanty i ciasteczka, a do tego kawa espresso albo latte. Obiad około 13-15 to delikatny lunch, zwykle kanapki (sandes), tosty (tostas mistas)i małe dania serwowane w knajpkach zwanych Pastelarie. Około 16-17 Portugalczycy jedzą podwieczorek – drugi posiłek na słodko i piją cafezinho („kawusia”). Najpopularniejszym deserem jest Pastel del Nata (w Lizbonie nazywane Pasteis de Belem), ale często je się też leite-creme (zapiekany budyń, păo-de-ló (ciasto biszkoptowe) i arroz doce (ryż z mlekiem i cynamonem). Ucztowanie zaczyna się wieczorem około 20. Popularne dania to ryby i owoce morza przyrządzane na wiele sposobów i grillowane mięsa (np. kurczak w sosie z papryczek piri-piri).

Warto chociaż raz kupić tzw. prato do dia, czyli danie dania. Są to codziennie inne pozycje w menu, w okazyjnych cenach (około 6-8 Euro). W tym celu należy udać się do restauracji – dzielą się one na mięsne (churrasqueira) i rybne (marisqueira). Większość restauracji czynna jest 6 dni w tygodniu, w godzinach 12.00–15.00 i 19.00–22.00 z przerwą na sjestę. W międzyczasie można pożywić się w snack-barach i pastelariach, a także w tascas i casas do pasto – niewielkich lokalach z rodzinną atmosferą. Porcje dań zwykle są ogromne, więc często zamawia się meia dose (pół porcji) lub uma dose (całą porcję) dla dwojga.

Narodowym daniem Portugalii jest suszony dorsz, czyli bacalhau. Portugalczycy mawiają, że potrafią przyrządzić dorsza na 1001 sposobów i że dorsz powinien zadowolić każdego ( Para quem é, bacalhau basta). Ryba zyskała popularność przede wszystkim za czasów dyktatury Salazara, kiedy łowiony w wodach Nowej Funlandii dorsz był tak tani, że gościł na portugalskich stołach niemal codziennie. W kuchni oprócz dorsza i innych ryb królują też owoce morza. Najpopularniejsze potrawy to: cataplanas (potrawy rybne z ryżem, podawane w dużym, miedzianym naczyniu zwanym cataplana), arroz de marisco (jak cataplana, ale serwowany w blaszanym garnku), caldeirada de peixe (zupa rybna z ziemniakami) i açorda (danie z owocami morza lub rybą na moczonym w wodzie i mleku chlebie). Wszędzie w Portugalii serwuje się też grillowane sardynki, kałamarnicę i ośmiornicę.

ALKOHOL

Według statystyk Portugalia jest krajem, gdzie pije się najwięcej wina w Europie (średnio 40 litrów rocznie/osobę). Nic dziwnego, bo w kraju jest aż 31 regionów winnych (tzw. Denominacao de Origem Controlada - DOC), produkujących wina wysokiej jakości. Najbardziej cenione są wina z Alentejo i Douro. Popularne są zarówno wina długo dojrzewające (vinho maduro), jak i młode, produkowane nad oceanem (vinho verde). To drugie jest dość specyficzne dla tego kraju. Mimo nazwy (verde – zielony) nie jest zielone, ale po prostu niedojrzałe, a przez to delikatne i lekko musujące. W Portugalii produkowane są zarówno wina białe (branco), jak i czerwone (tinto). Warto też wspomnieć o popularnych winach z portugalskich wysp m.in. o słodkim winie Madera. (Więcej o winach portugalskich polecam poczytać tutaj: http://wina.no.sapo.pt/)

Mimo to najpopularniejszym alkoholem jest piwo (m.in. marki Sagres i Super Bock). Sprzedawane jest ono tutaj w małych butelkach – 0,33 l. W wielu knajpkach szczególnie w kurortach serwowana jest też sangria (wino z owocami w dzbanku). Znanym alkoholem jest też Porto – wzmacniane mocniejszym alkoholem portugalskie wino.

PORTUGALCZYCY

Portugalczycy to naród „brandos costumes” – łagodnych obyczajów. Są spokojniejsi niż ich sąsiedzi Hiszpanie i inne narody „południowe” jak Włosi – mniej gestykulują, ciszej mówią, bardziej kontemplują życie, a mniej się nim bawią. Przez to, że są spokojniejsi i ich podejście do życia takie jest. Portugalczycy są znani z tego, że pojęcie czasu jest dla nich bardzo względne – godzina spóźnienia nie powinna nikogo w ich przypadku dziwić. Portugalczycy lubią tez celebrować swoje rytuały np. cafézinho – tradycję picia „kawki” czy oglądanie meczów pi9łkarskich swojej ukochanej drużyny. Identyfikacja z zespołem piłkarskim jest ważnym budulcem tożsamości Portugalczyków.

MUZYKA FADO 

Portugalia jest krajem muzyki fado - melancholijnych pieśni śpiewanych do akompaniamentu cavaquinho (niewielkiej gitary) lub gaitas de foles (dud). Najbardziej znani artyści fado to: Amalia Rodrigues, Mariza, Carlos do Carmo, Camane czy Dona Rosa.  Co ciekawe muzyka fado została wpisana na Listę Arcydzieła Ustnego i Niematerialnego Dziedzictwa Ludzkości UNESCO.

CO WARTO PRZYWIEŹĆ Z PORTUGALII?

Jako pamiątkę z Portugalii polecam przywieźć np. coś charakterystycznego dla lokalnej kuchni - suszonego dorsza (bacalhau – nigdy się nie psuje :)), suszoną papryczkę piri-piri (lub sos zrobiony na jej bazie), portugalską oliwę z oliwek (azeite) lub butelkę dobrego portugalskiego wina (najlepiej vinho verde lub Porto). Jeśli w walizce zmieści Wam się kilka butelek – nie żałujcie! Nie ma ograniczeń celnych związanych z ilością przewożonego alkoholu, a większości portugalskich win nie kupicie w Polsce. Jeśli prezent ma być bardziej materialny to ciekawym pomysłem są płytki azulejos (sprzedawane np. z numerami domów) lub inne piękne wyroby ceramiczne.

Płytki azulejos to błyszczące, cermaiczne płytki, zwykle w kolorze biało-niebieskim spotykane w całej Portugalii. Nazwa prawdopodobnie pochodzi od słowa azul, oznaczającego niebieski. Piękne azulejos można oglądać m.in. w Palacio Nacional w Sintrze, ale też na wielu lizbońskich kamienicach.

DLA KOGO JEST PORTUGALIA:

• Dla miłośników golfa – znajdziemy tu jedne z lepszych pól golfowych na świecie. 
• Dla surferów – ten sport jest tutaj bardzo modny, a w większości kurortów panują też bardzo dobre warunki do jego uprawiania.
• Dla miłośników piłki nożnej – jest to sport narodowy. Portugalczycy są bardzo dumni ze swojej reprezentacji i bardzo to podkreślają. Fani Cristiano Ronaldo będą mieli ogromną radość z odwiedzania Madery – znajduje się tam muzeum piłkarza.  
• Dla rodzin z dziećmi - panuje tutaj bardzo dobry klimat do wypoczynku dla dzieci - nie jest za gorąco, bo ulgę przynosi wiejący znad oceanu wiatr. Są tu piękne plaże, a także wiele atrakcji dla dzieci (np. park wodny Aquashow).
• Dla miłośników zwiedzania - w Portugalii jest wiele wartych odwiedzenia miejsc. Już sama Lizbona zachwyci nawet tych, którzy wiele wcześniej widzieli. :)
• Właściwie... dla wszystkich!

Źródła:

„Portugalia. Od Lizbony po Algarve”, travelbook, Wydawnictwo Bezdroża, 2014

http://luzomania.blog.pl/

https://www.visitportugal.com/en/content/the-best-of-portugal

http://www.turismodeportugal.pt/Portugu%C3%AAs/Pages/Homepage.aspx

http://www.portugalia.com.pl/algarve-quarteira.xml

http://wina.no.sapo.pt/

https://www.msz.gov.pl/pl/informacje_konsularne/profile_krajow/portugalia;jsessionid=E20C4049BF9DABC031CAA81B10E2ED84.cmsap5p